ધ્યાનનો મહિમા - ગુજરાતી આધ્યાત્મિક વાર્તા | Power of Meditation

ધ્યાનનો મહિમા

એક સમયની વાત છે. ગિરિનગર નામનું એક શાંત ગામ હતું, જે ઊંચા પર્વતો અને ઘનઘોર જંગલોથી ઘેરાયેલું હતું. તે ગામમાં વિજય નામનો એક યુવક રહેતો હતો. વિજય ખૂબ જ હોશિયાર અને મહેનતુ હતો, પણ તેના મનમાં એક અસંતોષ હતો. તે હંમેશા બેચેન અને અશાંત રહેતો. તેને લાગતું કે જીવનમાં કંઈક ખૂટે છે, એક ઊંડો શાંતિનો અભાવ છે.

એક દિવસ, વિજયે સાંભળ્યું કે ગિરિનગરના જંગલમાં એક પ્રાચીન આંબલીનાં ઝાડ નીચે સિધ્ધ સાધુ શ્રી સત્યાનંદજી રહે છે, જેમને ધ્યાનની ગહન સાધના ની કળા આવડે છે. નિરાશ અને થાકેલા વિજયે તરત જ નિર્ણય લીધો કે તે સાધુના દર્શન કરવા જશે.

જંગલમાં પહોંચીને વિજયે સત્યાનંદજીને દેખા. સાધુજીનું ચહેરા પર એક અલૌકિક શાંતિ અને કોમળ હાસ્ય હતું. વિજયે નમ્રતાપૂર્વક પ્રણામ કર્યા અને પોતાની વ્યથા કહી સંભળાવી: "ગુરુદેવ, મારા પાસે સંપત્તિ છે, સુખ છે, પણ મારા મનમાં શાંતિ નથી. મન હંમેશા દોડ્યા કરે છે, ચિંતાઓથી ભરેલું રહે છે. કૃપા કરીને મને માર્ગ દર્શાવો."

સત્યાનંદજીએ મીઠાશભર્યું હાસ્ય કર્યું અને કહ્યું, "પુત્ર, તું જે શાંતિ બહાર શોધી રહ્યો છે, તે તો તારા અંતરમાં જ વસે છે. તેને શોધવાનો એકમાત્ર માર્ગ ધ્યાન છે."

વિજય ઉત્સુકતાથી બોલ્યો, "પણ ગુરુદેવ, ધ્યાન કેવી રીતે કરવું? મારું મન તો બહુ ચંચળ છે."

સાધુજીએ એક ટોપલી ભરીને નદીનું પાણી આણવાનું કહ્યું. વિજયે ટોપલી ભરી, પણ ટોપલીમાં છિદ્ર હોવાને કારણે ઘર પહોંચતા પહેલાં તો બધું પાણી વહી જતું હતું. વિજયે આ વાત સત્યાનંદજીને કહી.

સાધુજીએ કહ્યું, "જો, આ ટોપલી તારા મન જેવી છે. તેમાં અસંખ્ય વિચારો રૂપી છિદ્રો છે. જ્યાં સુધી તું આ છિદ્રોને બંધ નહીં કરે, ત્યાં સુધી જ્ઞાન અને શાંતિ રૂપી પાણી તેમાં ટિકી શકશે નહીં. ધ્યાન એટલે તે છિદ્રોને બંધ કરવાની ક્રિયા."

આ પછી, સત્યાનંદજીએ વિજયને ધ્યાનની પદ્ધતિ શીખવી. શ્વાસ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવું, વિચારોને આવતા-જતા જોવા, પણ તેમની સાથે ઓળખાણ ન કરવી. શરૂઆતમાં વિજય માટે આ બહુ કઠિન હતું. પાંચ મિનિટ પણ બેસી શકતો નહીં. તેનું મન અસંખ્ય વિચારો, યાદો અને યોજનાઓમાં ભટકતું હતું. તે નિરાશ થઈ જતો.

પણ સત્યાનંદજીએ તેને ધીરજ રાખવાનું સમજાવ્યું. "પુત્ર, જેમ સૂર્યની કિરણો શિલા પર કેન્દ્રિત થાય ત્યારે તે ભસ્મ થઈ જાય છે, તેમ નિયમિત અભ્યાસથી ચંચળ મન પણ વશ થઈ જશે."

વિજયે હિંમત ન હારી. તે રોજ સવારે સૂર્યોદય પહેલાં ઊઠતો અને શાંતિપૂર્વક બેસીને ધ્યાન કરતો. થોડા અઠવાડિયા બાદ, એક દિવસ એવું થયું કે ધ્યાન દરમિયાન તેને એક અદ્ભુત અનુભવ થયો. ક્ષણભર મનની સર્વ ચંચળતા શાંત થઈ ગઈ. એક ગહન શાંતિ અને આનંદની લહેર તેના અંતરમાં વહી ગઈ. જાણે તેને પોતાની અંદરનો અખંડ સાગર ખળળ્યો હોય તેવું લાગ્યું.

આ અનુભવ પછી, વિજયનું જીવન બદલાઈ ગયું. તે પહેલાં જેવો બેચેન નહીં રહ્યો. તેનામાં ધીરજ આવી, નિર્ણય લેવાની શક્તિ વધી. જીવનની ચિંતાઓ અને સમસ્યાઓ હજુ પણ આવતી, પણ હવે તે તેમનો સામનો શાંતિપૂર્વક અને વિચારપૂર્વક કરી શકતો હતો.

એક દિવસ, ગામમાં ભીષણ આંધી આવી. લોકો ગભરાઈ ગયા. પણ વિજય શાંત હતો. જ્યારે બધા અસ્તવ્યસ્ત થઈ રહ્યા હતા, ત્યારે વિજયે શાંતિપૂર્વક સૌને સલાહ આપી, યોજના બનાવી અને સંકટનો સામનો કર્યો. લોકોએ તેની શાંતિ અને બુદ્ધિમત્તાથી પ્રભાવિત થઈને પૂછ્યું, "વિજય, આ શાંતિ તમારામાં ક્યાંથી આવી?"

વિજયે મંદ હાસ્ય કર્યું અને કહ્યું, "આ શાંતિ મારી નથી. તે તો સૌના અંતરમાં છે. મેં માત્ર ધ્યાન દ્વારા તેને ઓળખવા શીખ્યો છું."

વિજયના પરિવર્તનથી પ્રભાવિત થઈને ગામના અન્ય લોકોએ પણ ધ્યાન શરૂ કર્યું. ધીરે ધીરે આખું ગિરિનગર શાંતિ અને સુખનું કેન્દ્ર બની ગયું.

અને આ રીતે, વિજયે જાણ્યું કે સાચો મહિમા બાહ્ય વિશ્વમાં નહીં, પણ અંતરના અનંત સાગરમાં છે. ધ્યાન એ તે સાગર સુધી પહોંચવાની સીડી છે.