મનની શાંતિ - ગુજરાતી આધ્યાત્મિક વાર્તા | Inner Peace Story

મનની શાંતિ

અમર એક યુવાન, સફળ ઇજનેર હતો. બીજાઓને તો લાગતું કે તેની જિંદગીમાં સઘનું છે – સારી નોકરી, પૈસો, સુખી કુટુંબ. પણ અમરના મનમાં એક અજબ બેચેની હતી. તેનું મન હંમેશા અસ્વસ્થ રહેતું, ભવિષ્યની ચિંતા, ભૂતકાળના પશ્ચાતાપ અને વર્તમાનની હોડમાં તે વ્યગ્ર બની જતો. તેને લાગતું કે જાણે કોઈ અવાજ વિનાનો અવાજ સતત તેના કાનમાં ગુંજારવ કર્યા કરે છે.

એક રોજ, તેના વૃદ્ધ નાનાજીએ, જે ગામમાં રહેતા હતા, તેને ફોન કર્યો. નાનાજીનો સંયમિત અને શાંત સ્વર સાંભળીને અમરને ખ્યાલ આવ્યો કે તેને તુરંત જ નાનાજી પાસે જવું છે. તેણે છુટ્ટી લીધી અને પર્વતો વચ્ચે બસેલા તેના નન્હા ગામ તરફ નીકળ પડ્યો.

નાનાજીએ અમરનો સ્નેહભર્યો સ્વાગત કર્યો. બંને જણા આંગણામાં બેઠા. અમરે આસપાસની શાંતિ અનુભવી. ફક્ત પક્ષીઓનો કલરવ, ઝાડવાઓની સરસરાટ અને ચરખાનો સુખદ આવાજ સંભળાતો હતો.
"નાનાજી," અમરે મનની વેદના કાઢી નાખી, "મારું મન કઈ રીતે શાંત થશે? હું બધું પામ્યો છું, પણ શાંતિ નથી."

નાનાજીએ મીઠું સ્મિત કર્યું અને ચરખો ચલાવતા રહ્યા. તેઓ બોલ્યા, "બેટા, મનની શાંતિ બહારથી નથી મળતી. તે તો અંદર છુપાયેલી છે. જુઓ આ સૂર્યનો પ્રકાશ... તે તો હંમેશા છે જ. મેઘ આવે ત્યારે આપણને દેખાતો નથી, પણ તે છે તો ખરો ને? મનની શાંતિ પણ એવી જ છે. તને ફક્ત મેઘનો પડદો હટાવવો પડશે."

બીજે દિવસે સવારે, નાનાજીએ અમરને એક માટીનો મોટો ઘડો આપ્યો અને કહ્યું, "જા, નદીમાંથી પાણી ભરી લાવ. પણ યાદ રાખજે, રસ્તો ખરડખાઈભર્યો છે. જેમ જેમ તું ચાલશે, ઘડો હલશે અને પાણી ચીથરાશે. પાણી ગંદુ થઈ જશે તો પણ લાવજે."

અમરને નાનાજીની વાત સમજ ન પડી, પણ તે માનીને ચાલ્યો ગયો. જેમ જેમ તે ખરડખાઈભર્યા રસ્તે ચાલ્યો, ઘડામાંનું પાણી હલતું રહ્યું અને તેમાંની માટી ઉભરાઈને પાણીને પૂર્ણ રીતે ગદલું કરી દીધું. જ્યારે તે ઘરે પાછો ફર્યો, ત્યારે ઘડામાંનું પાણી પીવા લાયક નહોતું.

"જુઓ, નાનાજી," અમરે કહ્યું, "પાણી તો બિલકુલ ગંદું થઈ ગયું છે."

નાનાજીએ ઘડો લીધો અને તેને એક ખૂણે મૂકી દીધો. "હવે," તેઓ બોલ્યા, "તું ફક્ત બેસી જા અને જોયા કર. કંઈ પણ કરશો નહીં."

અમર ઘડાની બાજુમાં બેઠો રહ્યો. પહેલા તો તે અધીરો થયો, પણ પછી ધીરજથી જોતો રહ્યો. થોડી ક્ષણોમાં જ ચમત્કાર થયો. ઘડો સ્થિર હોવાથી, માટીના કણો ધીમે ધીમે તળીએ બેસવા લાગ્યા. થોડી જ વારમાં, ઉપરનું પાણી એકદમ સ્વચ્છ અને પારદર્શક થઈ ગયું. તેમાં આકાશનું પ્રતિબિંબ પણ સ્પષ્ટ દેખાવા લાગ્યું.

નાનાજીએ પૂછ્યું, "કહે, હવે પાણી સાફ દેખાય છે?"

"હા, નાનાજી!" અમર આશ્ચર્યચકિત થયો.

"પણ શું તું માટીના કણો ગાયબ કરી શક્યો?" નાનાજીએ પૂછ્યું.

"ના, હું તો ફક્ત બેઠો હતો."

"બરાબર!" નાનાજી બોલ્યા. "આ પાણી તારું મન છે. માટીના કણો તારા વિચારો, ચિંતાઓ અને ઇચ્છાઓ છે. જ્યારે તું દુનિયાની દોડધામમાં રહે છે, ત્યારે તારું મન હલે છે અને આ કણો ઉભરાય છે, જે શાંતિને ઓળંગી દે છે. પણ જ્યારે તું શાંત થઈને બેસે છે અને ફક્ત જોતો રહે છે, ત્યારે આ કણો તળીએ બેસી જાય છે. માટી તો રહે છે જ, પણ પાણી સ્વચ્છ થઈ જાય છે. શાંતિ ક્યારેય જતી નથી, બેટા. તે તો હંમેશા ત્યાં જ હોય છે. તને ફક્ત બેસી જવું પડે અને તેને પોતાની મેળે પ્રગટ થવા દેવી પડે."

આ સાદી પણ ગહન વાત સાંભળીને અમરની આંખો ખૂલી ગઈ. તેને સમજાયું કે શાંતિ મેળવવા માટે તેને ક્યાંક બહાર ભટકવું નહોતું પડતું, કોઈ મંત્ર જપવો નહોતો પડતો. ફક્ત પોતાના મનને, તેની અસ્વસ્થતાને, બિનફિકર થઈને જોવાનું શીખવું પડે.

તે દિવસથી, અમર રોજ થોડો સમય શાંતિથી બેસવા લાગ્યો. તે પોતાના વિચારોને આવતા-જતા જોતો, પણ તેમની સાથે અટકી નહી. જેમ ઘડામાંની માટી બેસી જાય છે, તેમ જ તેના મનની અસ્વસ્થતા ઓછી થવા લાગી. શહેર પાછો ફર્યો ત્યારે પણ, તે આ શાંતિને અંદર લઈને ગયો. તે જીવનની દોડધામમાં હજુ પણ હતો, પણ હવે તે જાણતો હતો કે શાંતિનો સૂર્ય હંમેશા તેની અંદર જ પ્રકાશી રહ્યો છે, ફક્ત વિચારોના મેઘ છંટકાવ થાય ત્યારે જ તેને દેખાતો નથી. અને મેઘ તો ચાલ્યા જ જાય છે.